Είναι γνωστό πως όσο μεγαλύτερη είναι η μολυσματικότητα ενός μικροοργανισμού, τόσο μεγαλύτερο είναι το
απαιτούμενο ποσοστό εμβολιασμού στον πληθυσμό για την επίτευξη συλλογικής ανοσίας, κάτι που είναι γνωστό ως ανοσία αγέλης. Αυτή τη στιγμή η χώρα μας βιώνει ξέσπασμα ιλαράς, με τουλάχιστον 2000 κρούσματα και τρεις θανάτους. Ένας από τους βασικότερους λόγους για αυτό το φαινόμενο, είναι η “ανοησία του κοπαδιού”, που θα εξηγήσουμε για ποιους λόγους έχει προκαλέσει τη κατάσταση που βιώνουμε σήμερα.

Είναι γνωστό πως στη χώρα μας, πάνω από το 20% του πληθυσμού, δηλώνουν σκεπτικισμό απέναντι στα εμβόλια. Πρόκειται για δεδομένα που έχουν προκύψει τόσο από σφυγμομετρήσεις, όσο και από ξένες έρευνες. Τα αίτια για αυτό το φαινόμενο είναι γνωστά και τα έχουμε θίξει στο παρελθόν. Αξίζει όμως να κάνουμε ένα πιο εμπεριστατωμένο update, για να δικαιολογήσουμε το χαρακτηρισμό “ανοησία του κοπαδιού.”

Η ανοσία αγέλης, παρέχει κάλυψη στα μέλη ενός συνόλου, που για διαφόρους λόγους δε μπορούν να εμβολιαστούν (πχ άτομα σε ανοσοκαταστολή, ή βρέφη και νήπια που δεν έχουν φτάσει στη κατάλληλη ηλικία για να εμβολιαστούν). Το παρακάτω animation, μας δίνει μια σαφή εικόνα για το πως λειτουργεί η ανοσία αγέλης.

Δεν είναι λίγοι οι τσαρλατάνοι που έχουν χτίσει “καριέρες” πάνω στην εμβολιοφοβία. Μια περίπτωση, είναι αυτή του ψευτογιατρού Κων/νου Μουρούτη, που εκτός από δεκάδες δημόσιες αναφορές σε ομιλίες για τις “παρενέργειες” των εμβολίων, έχει γράψει και σχετικό βιβλίο. Η Κορίνα Λυμνιούδη (που προσφέρει θεραπεία μέσω selfie) είναι ακόμη μια περίπτωση ανθρώπου που διαδίδει ψεύδη για τα εμβόλια, έχοντας διαγραφεί από τον Ιατρικό Σύλλογο Χίου που άνηκε. Πρόσφατα έφτασε στο σημείο να ζητήσει δημόσια βοήθεια για υπεράσπιση στο “πόλεμο” που δέχεται για όσα έχει πει κατά των εμβολίων.

Έχουμε όμως και περιπτώσεις κανονικών γιατρών που καταπατώντας τον Όρκο του Ιπποκράτη, διαδίδουν ψεύδη για τα εμβόλια. Η ογκολόγος Σαββούλα Μάλλιου-Κριαρά (που θεραπεύει το καρκίνο με χυμούς!), έφτασε στο σημείο να υποστηρίξει πως τα εμβόλια προκαλούν καρκίνο! Μια ακόμη εξωφρενική περίπτωση είναι αυτή της παθολόγου Αλεξάνδρας Ευθυμιάδου-Γρίβα, οι αντιεπιστημονικές αιτιάσεις της οποίας καταρρίφθηκαν από μεταγενέστερα άρθρα (δείτε εδώ και εδώ). Τέλος, το πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι αυτό της παιδιάτρου-ομοιοπαθητικού Αλεξάνδρας Κοσμαρίκου, που θεράπευσε «παρενέργεια εμβολίου» με «ομοιοπαθητικό φάρμακο!»

Echo chambers

Οι αντιεπιστημονικές απόψεις των ανωτέρω γιατρών και… “γιατρών”, φτάνουν πολύ σύντομα στις διάφορες αντιεμβολιαστικές ομάδες του Facebook, όπου αποκτούν μεγαλύτερη απήχηση. Για παράδειγμα, η ομάδα “Εμβόλια=Απειλή ή Βοήθεια”, αριθμεί 15.000 μέλη.

Αυτές και ανάλογες ομάδες στο Facebook, ονομάζονται “echo chambers”, δηλαδή χώροι όπου αντηχούν συγκεκριμένες απόψεις (πχ αντιεμβολιασμος, θεωρίες συνωμοσίας κτλ) και τυχόν αντίθετη άποψη, είτε αγνοείται, είτε αντιμετωπίζεται με χλεύη, είτε  -το συνηθέστερο- λογοκρίνεται.

Το δυσάρεστο είναι πως σε αυτές τις ομάδες, συναντάμε γονείς που ζητούν ιατρικές συμβουλές για τα παιδιά τους, γεγονός που εξ ορισμού είναι ανόητο, διότι κανείς σοβαρός άνθρωπος δε μπορεί να ζητά τη γνώμη αγνώστων, για την υγεία του παιδιού του.

Δεν είναι λίγες επίσης οι περιπτώσεις “θεραπευτών” που ψαρεύουν πελάτες μέσα σε αυτές τις ομάδες.

Δε πρέπει να ξεχνάμε επίσης τους πολλούς άσχετους που δίνουν “συμβουλές” για τα εμβόλια.

Το σημείο όμως που πρέπει να προσέξουν όλοι όσοι συμβουλεύονται αυτές τις ομάδες, είναι πως η ενημέρωση που τόσο απλόχερα παρέχουν, αποτελεί συνδυασμό fake news και συνωμοσιολογίας. Ας δούμε δυο πρόσφατα παραδείγματα.

Στη πρώτη εικόνα, βλέπουμε την ανάρτηση άρθρου που υποστηρίζει πως ο Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων, παραδέχτηκε πως το εμβόλιο DTaP, προκαλεί αυτισμό. Φυσικά κάτι τέτοιο δεν ισχύει.

Στη δεύτερη εικόνα, η κατάσταση είναι ακόμη πιο απελπιστική. Το άρθρο που αναρτήθηκε, υποστηρίζει πως μεγάλη φαρμακευτική εταιρία έχασε την άδειά της, επειδή το εμβόλιό της προκάλεσε στείρωση σε 500.000 κορίτσια. Το πρόβλημα ωστόσο με αυτή την ιστορία, είναι πως η ιστοσελίδα που τη φιλοξενεί (yournewswire.com), “ειδικεύεται” στη δημιουργία και αναπαραγωγή φανταστικών ειδήσεων.

To yournewswire.com δημιουργήθηκε από τον Adl-Tabatabai, ένα πρώην webmaster στο Davidicke.com που τώρα είναι σε διαμάχη με τον David icke (πρώην τερματοφύλακας και από τους μεγαλύτερους επαγγελματίες συνωμοσιολόγους που δημιούργησε την θεωρία που λέει ότι την ανθρωπότητα την κυβερνά μια υβριδική φυλή εξωγήινων ερπετοειδών από τον αστερισμό του Δράκοντα, που μεταμφιέζονται σε ανθρώπους).

Φυσικά υπάρχουν και πολλές άλλες ομάδες με ανάλογο περιεχόμενο.

Υπάρχουν όλο και περισσότερες ενδείξεις ότι ο μη εμβολιασμός των παιδιών είναι μια πρακτική επιβλαβής για τη δημόσια υγεία. Σύμφωνα με μελέτες, ένας αυξανόμενος αριθμός κρουσμάτων ιλαράς συνδέεται με τους ανθρώπους που αφήνουν τον εαυτό τους ή τα παιδιά τους μη εμβολιασμένα ενάντια στη συγκεκριμένη ιογενή λοίμωξη. Τα στοιχεία μιας πρόσφατης έρευνας δείχνουν ότι μόνο μια μικρή πτώση κατά 5% στην κάλυψη με εμβόλιο MMR των παιδιών ηλικίας 2-11 ετών θα είχε ως αποτέλεσμα τον τριπλασιασμό των ετήσιων κρουσμάτων ιλαράς σε αυτήν την ηλικιακή ομάδα.

‘Ο μεγαλύτερος εχθρός της γνώσης δεν είναι η άγνοια, αλλά η ψευδαίσθηση της γνώσης» – Στήβεν Χόκινγκ.

Το διαδίκτυο είναι γεμάτο από ανθρώπους που ισχυρίζονται πως κατέχουν κάποια μυστική γνώση, ανώτερη επιφοίτηση και εξειδίκευση σε θέματα που άπτονται μεταξύ άλλων, της υγείας και της επιστήμης. Η πλειοψηφία αυτών, γνωρίζει πως αυτά που διαδίδει είναι ψευδή. Κλασικά παραδείγματα αποτελούν οι αντιεμβολιαστές και οι διάφοροι “γιατροί»-γυρολόγοι, που προσφέρουν “εναλλακτική» γνώση, βασισμένη κυριολεκτικά στο τίποτα. Εξυπακούεται πως σχεδόν όλοι οι ανωτέρω δεν διέπονται από αγνά αισθήματα, αλλά αποσκοπούν στην αποκομιδή κέρδους εκμεταλλευόμενοι το τρόμο που διαδίδουν. Ειδικά για τις συνέπειες του αντιεμβολιασμού, τα δεδομένα είναι συντριπτικά και δεν επιδέχονται αμφισβήτησης (πχ, δείτε εδώ και εδώ).

Σύνοψη

Η ανοσία αγέλης είναι ένα απαραίτητο μέτρο για την εμπόδιση εξάπλωσης μολυσματικών ασθενειών που προλαμβάνονται από τα εμβόλια. Δυστυχώς, η “ανοησία του κοπαδιού”, εμποδίζει την εδραίωσή της, με αποτέλεσμα να βιώνουμε βίαια ξεσπάσματα ασθενειών όπως η ιλαρά που παρά τους περί του αντιθέτου ισχυρισμούς των αντιεμβολιαστών, μπορεί να αποβεί μοιραία.