Στα μέσα Αυγούστου άρχισε να κυκλοφορεί στο Facebook και στο X ένα βίντεο που δείχνει έναν άνδρα με γένια δίπλα σε ένα 7χρονο κοριτσάκι με μαντίλα. Το βίντεο συνοδεύεται από τον ισχυρισμό ότι ο άνδρας είναι ο σύζυγος του κοριτσιού και ότι την «παρουσιάζει» στην κάμερα. Το ίδιο απόσπασμα, με τον ίδιο ισχυρισμό, αναδημοσιεύτηκε στις 16 Αυγούστου στο X από τον πολιτικό Θάνο Τζήμερο. Ο ίδιος το είχε αναδημοσιεύσει από τον λογαριασμό «Radio Genoa» στο X, που έχει δημοσιεύσει στο παρελθόν ψευδές, παραπλανητικό και ξενοφοβικό περιεχόμενο.
Τι γνωρίζουμε
Μια αντίστροφη αναζήτηση βίντεο μας επέτρεψε να βρούμε το ίδιο βίντεο δημοσιευμένο στο Facebook εδώ, στις 29 Ιανουαρίου 2025, όπως φαίνεται στη σύγκριση εικόνων παρακάτω:
Ο λογαριασμός που το δημοσίευσε ονομάζεται «Professor Dr Javed Iqbal». Η λεζάντα στα αραβικά που συνοδεύει το βίντεο γράφει: «Μπουρκά – Φιλελευθερισμός».
Αναζητώντας το όνομα του γιατρού στο διαδίκτυο, βρήκαμε την ιστοσελίδα του Dr. Javed Iqbal. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα του, πρόκειται για έναν γνωστό γιατρό στο Πακιστάν, ο οποίος συμμετέχει σε πολυάριθμα έργα με ποικίλα ενδιαφέροντα και δίνει συμβουλές για πολλά ζητήματα υγείας, μεταξύ άλλων και σε γονείς. Φαίνεται ιδιαίτερα ενεργός στα κοινωνικά δίκτυα και δημοσιεύει τακτικά βίντεο στο YouTube, το Facebook αλλά και το LinkedIn.
Μεταφράζοντας τα λεγόμενά του στο βίντεο στο Facebook, χάρη και στους διαθέσιμους αγγλικούς υπότιτλους, γίνεται κατανοητό ότι ο γιατρός περιγράφει απλώς μια εμπειρία που είχε με μια οικογένεια: παρατήρησε ότι το 7χρονο κοριτσάκι φορούσε νικάμπ και ρώτησε τους γονείς για αυτήν την επιλογή. Ο πατέρας της εξήγησε τότε ότι οι μεγαλύτερες κόρες τους ντύνονται ελεύθερα χωρίς χιτζάμπ, αλλά η μικρότερη επιμένει να φοράει νικάμπ για να μοιάσει στη μητέρα της.
Μάλιστα, χρήστες εξηγούν το ίδιο πράγμα στα σχόλια κάτω από το βίντεο που κοινοποίησε το Radio Genoa, όπως φαίνεται και στο παρακάτω στιγμιότυπο οθόνης:
Σε άλλα σχόλια, χρήστες ζητούν από το Grok, την τεχνητή νοημοσύνη του X, να μεταφράσει τι λέει ο γιατρός. Ωστόσο, το Grok τους δίνει μια απάντηση που ακολουθεί τον ψευδή ισχυρισμό:
Ο Dr. Iqbal ωστόσο μιλά ξεκάθαρα ουρντού, μια γλώσσα που ομιλείται κυρίως στο Πακιστάν και την Ινδία, και δεν αναφέρεται καθόλου σε γάμο ή στην ηλικία που πρέπει να παντρεύονται οι γυναίκες.
Το εργαλείο τεχνητής νοημοσύνης Grok, που είναι ενσωματωμένο στο X, έχει σχεδιαστεί για να παρέχει γρήγορες απαντήσεις στους χρήστες. Ωστόσο, όταν η τεχνητή νοημοσύνη έρχεται αντιμέτωπη με μια γλώσσα που δεν κατέχει επαρκώς, όπως σε αυτήν την περίπτωση τα ουρντού, μπορεί να βασιστεί στο viral πλαίσιο που κυκλοφορεί γύρω από το βίντεο αντί για το πραγματικό του περιεχόμενο. Έτσι, απλώς αναπαράγει τον ψευδή ισχυρισμό που συνδέεται με το βίντεο, δηλαδή τον «γάμο ενός 7χρονου κοριτσιού». Με αυτόν τον τρόπο, η τεχνητή νοημοσύνη Grok μετατρέπεται σε φορέα παραπληροφόρησης και δεν λειτουργεί πλέον ως βοήθημα κατανόησης, όπως έχουν αναφέρει διάφορα μέσα, εδώ και εδώ.
Συμπέρασμα
Αυτό το βίντεο δεν έχει καμία σχέση με κάποιο 7χρονο κοριτσάκι που παντρεύτηκε έναν πολύ μεγαλύτερο άντρα. Παρότι πρόκειται για ένα ερώτημα που σχετίζεται με τη μουσουλμανική θρησκεία, στην πραγματικότητα πρόκειται απλώς για έναν γνωστό Πακιστανό γιατρό που αφηγείται μια επαγγελματική εμπειρία που είχε με μια οικογένεια.