ΙΣΧΥΡΙΣΜΟΣ: Αυτή η φωτογραφία δείχνει τον βομβαρδισμό της Γιουγκοσλαβίας από το ΝΑΤΟ το 1999.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Μια αντίστροφη αναζήτηση εικόνας δείχνει ότι αυτή η φωτογραφία χρονολογείται από το 2003 και είναι μία από τις πρώτες εικόνες του αμερικανικού βομβαρδισμού της Βαγδάτης, στο πλαίσιο της προετοιμασίας της επιχείρησης «Ιρακινή Ελευθερία» και της εισβολής των αμερικανικών στρατευμάτων στο Ιράκ.
Τον Μάρτιο του 2025, μια φωτογραφία με φλεγόμενα κτίρια και καπνούς από εκρήξεις κοινοποιήθηκε εκατοντάδες φορές στα κοινωνικά δίκτυα, με τον ισχυρισμό ότι έδειχνε τον βομβαρδισμό της Γιουγκοσλαβίας από το ΝΑΤΟ το 1999. Ο ισχυρισμός εμφανίστηκε στο Facebook και σε διαδικτυακά άρθρα. Ο λογαριασμός της ρωσικής πρεσβείας στην Ελλάδα στο Facebook και στο Χ κοινοποίησε επίσης την εικόνα με τον ίδιο ισχυρισμό σε δημοσίευμα στις 24 Μαρτίου 2025. Δείχνει την ίδια φωτογραφία με την επιγραφή «επίθεση του ΝΑΤΟ κατά της Γιουγκοσλαβίας».
Η ίδια εικόνα με τον ίδιο ισχυρισμό είχε ήδη κοινοποιηθεί στο X το 2021.
Η ρωσική πρεσβεία στην Ελλάδα έχει κοινοποιήσει και στο παρελθόν παραπλανητικούς ισχυρισμούς στα κοινωνικά δίκτυα.
Τι γνωρίζουμε
Τα περισσότερα δημοσιεύματα κοινοποίησαν τη φωτογραφία στις 24 Μαρτίου 2025, την επέτειο του βομβαρδισμού της Γιουγκοσλαβίας από το ΝΑΤΟ το 1999.
Μια αντίστροφη αναζήτηση εικόνας χρησιμοποιώντας τη μηχανή αναζήτησης TinEye έδειξε ότι η φωτογραφία, μεταξύ άλλων, εμφανίστηκε σε ένα άρθρο του αμερικανικού επιχειρηματικού περιοδικού Forbes εδώ, τον Φεβρουάριο του 2022. Παρουσιάζει την ίδια εικόνα, με την ακόλουθη λεζάντα στα αγγλικά: «Πυρκαγιές καίνε μέσα και γύρω από το Συμβούλιο Υπουργών του Σαντάμ Χουσεΐν κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων που ανακριβώς ονομάστηκαν «Σοκ και Δέος» στη Βαγδάτη το 2003 (…)». Η φωτογραφία αποδίδεται στην Getty Images.
Στην ιστοσελίδα της Getty Images, αναζητώντας «Iraq war; Shock and Awe», εντοπίζουμε την ίδια φωτογραφία με την ακόλουθη λεζάντα στα αγγλικά: «Φωτιές καίνε μέσα και γύρω από το Συμβούλιο Υπουργών του Σαντάμ Χουσεΐν κατά τη διάρκεια του πρώτου κύματος επιθέσεων στη φάση “σοκ και δέος” της “Επιχείρησης Ιρακινή Ελευθερία” στις 21 Μαρτίου 2003 στη Βαγδάτη του Ιράκ». Η εικόνα εμφανίζεται σε πολυάριθμα διαδικτυακά άρθρα όπως εδώ και εδώ, όλα σχετικά με την εισβολή των ΗΠΑ στο Ιράκ το 2003.
Συγκρίνοντας τις λεπτομέρειες που είναι ορατές στην εικόνα, είναι δυνατόν να αναγνωρίσουμε τα ίδια κτίρια, όπως επισημαίνεται στη σύγκριση εικόνων που ακολουθεί:
Τις πρώτες ώρες του πολέμου στο Ιράκ, τον Μάρτιο του 2003, οι δυνάμεις υπό την ηγεσία των ΗΠΑ πραγματοποίησαν μια έντονη εκστρατεία βομβαρδισμών στη Βαγδάτη, γνωστή και ως τακτική «σοκ και δέος». Οι βομβαρδισμοί στην ιρακινή πρωτεύουσα καλύφθηκαν ζωντανά από μέσα ενημέρωσης, όπως το CNN και το ITN. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δικαιολόγησαν την εισβολή με το επιχείρημα ότι το καθεστώς του Σαντάμ Χουσεΐν διέθετε όπλα μαζικής καταστροφής και υποστήριζε την τρομοκρατική οργάνωση Αλ Κάιντα.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι υπάρχουν επίσης πολλές αρχειακές φωτογραφίες που δείχνουν τους βομβαρδισμούς του ΝΑΤΟ στη Γιουγκοσλαβία το 1999, οι οποίες έχουν δημοσιευτεί στα μέσα ενημέρωσης, όπως εδώ. Ο βομβαρδισμός της Γιουγκοσλαβίας από το ΝΑΤΟ διήρκεσε από τον Μάρτιο έως τον Ιούνιο του 1999. Η ατλαντική συμμαχία είχε επέμβει εναντίον της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας, με κίνητρο την αιματοχυσία και την εθνοκάθαρση των Αλβανών του Κοσσυφοπεδίου στη Γιουγκοσλαβία. Οι βομβαρδισμοί συνεχίστηκαν μέχρι την επίτευξη συμφωνίας που οδήγησε στην αποχώρηση του γιουγκοσλαβικού στρατού από το Κοσσυφοπέδιο. Η εκστρατεία βομβαρδισμών δεν είχε επικυρωθεί από τα Ηνωμένα Έθνη.
Συμπέρασμα
Η φωτογραφία χρονολογείται από τον Μάρτιο του 2003 και δείχνει τους πρώτους αμερικανικούς βομβαρδισμούς στη Βαγδάτη και την εισβολή στο Ιράκ. Δεν έχει καμία σχέση με τους βομβαρδισμούς του ΝΑΤΟ στη Γιουγκοσλαβία το 1999.