ΙΣΧΥΡΙΣΜΟΣ: Το Tylenol (παρακεταμόλη) προκαλεί αυτισμό.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Ο ισχυρισμός ότι η παρακεταμόλη προκαλεί αυτισμό είναι ψευδής με βάση τα υπάρχοντα επιστημονικά δεδομένα. Ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ασθενείς συσχετίσεις, αλλά πιο αυστηρά επιστημονικά μοντέλα (ιδίως μελέτες με αδέλφια) δεν επιβεβαιώνουν καμία αιτιώδη σχέση. Οι επίσημοι φορείς υγείας δεν αναγνωρίζουν την παρακεταμόλη ως παράγοντα κινδύνου για αυτισμό, όταν αυτή χρησιμοποιείται σωστά κατά την εγκυμοσύνη.
Ο ισχυρισμός διακινήθηκε εκτενώς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Παράδειγμα, η παρακάτω ανάρτηση με 751 κοινοποιήσεις, στο λογαριασμός “Terry Hatziieremias”.
Στις 22 Σεπτεμβρίου 2025, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ συνέδεσε τον αυτισμό με τη λήψη ακεταμινοφαίνης (παρακεταμόλη) κατά την εγκυμοσύνη.
“Σύμφωνα με μια φήμη – και δεν ξέρω αν ισχύει – δεν έχουν παρακεταμόλη στην Κούβα επειδή δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να αγοράσουν παρακεταμόλη. Λοιπόν, δεν έχουν σχεδόν καθόλου αυτισμό.“
Η παρακεταμόλη είναι η δραστική ουσία που υπάρχει σε σκευάσματα όπως το Tylenol (εμπορική ονομασία στις ΗΠΑ) και Depon, Panadol κ.α. (εμπορικές ονομασίες στην Ελλάδα) και χρησιμοποιείται για την ανακούφιση του πόνου και του πυρετού. Οι δηλώσεις του Τραμπ προκάλεσαν την άμεση αντίδραση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) και της Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (EMA), που έσπευσαν να τον διαψεύσουν.
Τι λένε τα επιστημονικά στοιχεία
Ορισμένες μελέτες παρατήρησης έχουν βρει ήπια συσχέτιση μεταξύ της προγεννητικής έκθεσης στην παρακεταμόλη και αυξημένων ποσοστών αυτισμού ή ΔΕΠΥ. Ωστόσο, ακόμα και οι συγγραφείς αυτών των μελετών τονίζουν ότι απαιτείται περαιτέρω έρευνα και ότι οι υπάρχουσες ενδείξεις δεν αποδεικνύουν αιτιότητα.
Μελέτες με πιο αυστηρά πρωτόκολλα, που χρησιμοποίησαν ανάλυση μεταξύ αδελφών (δηλ. σύγκριση παιδιών της ίδιας μητέρας, με διαφορετικά επίπεδα έκθεσης) δεν βρήκαν αυξημένο κίνδυνο αυτισμού. Μεγάλη σουηδική μελέτη με σχεδόν 2,5 εκατομμύρια παιδιά κατέληξε στο ότι όταν ληφθούν υπόψη οι κοινές οικογενειακές συνθήκες, δεν υπάρχει συσχέτιση μεταξύ παρακεταμόλης και αυτισμού.
Πολλές παρατηρούμενες συσχετίσεις μπορεί να οφείλονται σε συγχυτικούς παράγοντες (π.χ. η ίδια η ύπαρξη εμπύρετης κατάστασης στην εγκυμοσύνη). Η μέτρηση της χρήσης παρακεταμόλης βασίζεται συχνά σε αυτοαναφορές, η ακρίβεια των οποίων δεν μπορεί να τεκμηριωθεί. Δεν έχει αποδειχθεί βιολογικός μηχανισμός που να εξηγεί πώς η παρακεταμόλη θα μπορούσε να προκαλεί αυτισμό.
Το Αμερικανικό Κολλέγιο Μαιευτήρων και Γυναικολόγων (ACOG), η επαγγελματική ένωση ιατρών που ειδικεύονται στη μαιευτική και γυναικολογία στις ΗΠΑ, εξέδωσε ανακοίνωση που τονίζει:
“Οι ισχυρισμοί ότι η χρήση παρακεταμόλης κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης προκαλεί αυτισμό δεν είναι μόνο ιδιαίτερα ανησυχητικοί για τους κλινικούς ιατρούς, αλλά και ανεύθυνοι… Σε περισσότερες από δύο δεκαετίες έρευνας σχετικά με τη χρήση της παρακεταμόλης κατά την εγκυμοσύνη, καμία αξιόπιστη μελέτη δεν έχει καταλήξει με επιτυχία στο συμπέρασμα ότι η χρήση παρακεταμόλης σε οποιοδήποτε τρίμηνο της κύησης προκαλεί νευροαναπτυξιακές διαταραχές στα παιδιά.“
Συμπέρασμα
Ο ισχυρισμός ότι η παρακεταμόλη προκαλεί αυτισμό είναι ψευδής με βάση τα υπάρχοντα επιστημονικά δεδομένα. Ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ασθενείς συσχετίσεις, αλλά πιο αυστηρά επιστημονικά μοντέλα (ιδίως μελέτες με αδέλφια) δεν επιβεβαιώνουν καμία αιτιώδη σχέση. Οι επίσημοι φορείς υγείας δεν αναγνωρίζουν την παρακεταμόλη ως παράγοντα κινδύνου για αυτισμό, όταν αυτή χρησιμοποιείται σωστά κατά την εγκυμοσύνη.