670 κοινοποιήσεις έχει μια ανάρτηση στο Facebook, που παραθέτει μια σειρά από στοιχεία για την χρησιμότητα της ιβερμεκτίνης (αντιπαρασιτικό φάρμακο) κατά του καρκίνου. Η ανάρτηση έγινε στο προφίλ του Στράτου Μελίτη, που δηλώνει πως είναι “Κλινικός Διαιτολόγος – Ψυχολόγος – Συγγραφέας”. Το κείμενο στερείται περιεχομένου και είναι γραμμένο με τρόπο που δύναται να παραπλανήσει το μέσο αναγνώστη.
ΙΣΧΥΡΙΣΜΟΣ: Η ιβερμεκτίνη είναι χρήσιμη για τον καρκίνο.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Μέχρι να προκύψουν ισχυρά δεδομένα από καλοσχεδιασμένες κλινικές δοκιμές με ασθενείς, η ιβερμεκτίνη δεν πρέπει να θεωρείται αποτελεσματική ή ασφαλής θεραπεία για τον καρκίνο. Δημόσιες δηλώσεις που παρουσιάζουν το αντίθετο, ιδίως όταν συνοδεύονται από υπερβολική ή φορτισμένη γλώσσα, ενισχύουν την παραπληροφόρηση και καλλιεργούν αβάσιμες ελπίδες.
Τι ισχύει
Η ιβερμεκτίνη, ένα ευρέως χρησιμοποιούμενο αντιπαρασιτικό φάρμακο, έχει προκαλέσει ενδιαφέρον τα τελευταία χρόνια ως πιθανή αντικαρκινική θεραπεία, βάσει προκλινικών μελετών και όχι κλινικής χρήσης. Η ιβερμεκτίνη είναι μέλος της κατηγορίας αβερμεκτίνης και έχει υψηλή συγγένεια με διαύλους χλωριούχου γλουταμικού που είναι παρόντες σε ασπόνδυλα νευρικά και μυϊκά κύτταρα. Με την πρόσδεσή του σε αυτούς τους διαύλους, προάγει την αύξηση της διαπερατότητας μεμβράνης για τα ιόντα χλωρίου, οδηγώντας σε υπερπόλωση του νευρικού ή μυϊκού κυττάρου, με αποτέλεσμα νευρομυϊκή παράλυση που μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο ορισμένων παρασίτων.
Αρχικά αναπτύχθηκε για την αντιμετώπιση παρασιτικών λοιμώξεων όπως η ογκοκερκίαση και η στρογγυλοειδίαση, και οι επιστήμονες που το μελέτησαν (William C. Campbell και Satoshi Ōmura) βραβεύτηκαν με το Νόμπελ Ιατρικής το 2015 για τη σημαντική τους συνεισφορά στη δημόσια υγεία. Ωστόσο, το βραβείο απονεμήθηκε για την αντιπαρασιτική δράση της αβερμεκτίνης που τροποποιήθηκε χημικά για να προκύψει η ιβερμερκτίνη, όχι για αντικαρκινικές ιδιότητες της ιβεμερκτίνης.
Το επιστημονικό ενδιαφέρον για την ιβερμεκτίνη ως πιθανή αντικαρκινική ουσία προέρχεται από εργαστηριακά πειράματα, τόσο σε δοκιμαστικά τρυβλία όσο και σε ζώα, που δείχνουν ότι μπορεί να παρεμβαίνει σε βασικές βιολογικές οδούς που χρησιμοποιούν τα καρκινικά κύτταρα για να επιβιώσουν και να πολλαπλασιαστούν. Συγκεκριμένα, έχει φανεί ότι επηρεάζει την οδό WNT/β-κατενίνης, η οποία σχετίζεται με την αύξηση των καρκινικών κυττάρων και τη διατήρηση των λεγόμενων καρκινικών βλαστοκυττάρων, καθώς και την οδό mTOR, που εμπλέκεται στον κυτταρικό μεταβολισμό και την ανάπτυξη. Ορισμένες μελέτες αναφέρουν ότι η ιβερμεκτίνη προκαλεί τη συσσώρευση αντιδραστικών ειδών οξυγόνου (ROS) στα καρκινικά κύτταρα, οδηγώντας τα σε οξειδωτικό στρες και τελικά σε απόπτωση (προγραμματισμένος κυτταρικός θάνατος), ενώ φαίνεται να προκαλεί μικρότερη βλάβη στα υγιή κύτταρα.
Επιπλέον, υπάρχουν ενδείξεις ότι η ιβερμεκτίνη μπορεί να λειτουργήσει συμπληρωματικά με χημειοθεραπείες ή ακτινοθεραπείες, αυξάνοντας την ευαισθησία των καρκινικών κυττάρων στη θεραπεία. Έχουν αναφερθεί υποσχόμενα αποτελέσματα σε προκλινικά μοντέλα διαφόρων τύπων καρκίνου, όπως του μαστού, του παχέος εντέρου, του πνεύμονα, του γλοιοβλαστώματος και κάποιων λευχαιμιών, αλλά αυτά τα αποτελέσματα παραμένουν σε πρώιμο πειραματικό στάδιο και δεν έχουν προχωρήσει σε κλινική εφαρμογή.
Ο Στράτος Μελίτης παραθέτει δυο έρευνες (εδώ και εδώ) για να συνοδεύσει τα γραφόμενά του. Παρουσιάζουν την ιβερμεκτίνη ως ένα φάρμακο με υποσχόμενη αντικαρκινική δράση σε προκλινικό επίπεδο. Η πρώτη μελέτησε την ιβερμεκτίνη σε κυτταρικές σειρές και πειραματόζωα, αλλά τονίζει ρητά ότι δεν υπάρχει καμία κλινική τεκμηρίωση ή ρυθμιστική έγκριση για χρήση της στον καρκίνο. Παρομοίως, η δεύτερη έρευνα εξετάζει την επίδρασή της στον μεταβολισμό των μιτοχονδρίων, την πρόκληση βλάβης στο DNA και την στόχευση βλαστοκυττάρων γλοιωμάτων, ειδικά σε εγκεφαλικούς όγκους. Ωστόσο, όλα τα ευρήματα είναι πειραματικά και δεν έχουν μεταφραστεί σε κλινικά αποδεδειγμένη θεραπεία σε ανθρώπους.
Το πιο κρίσιμο στοιχείο είναι ότι κανένας εθνικός ή διεθνής ρυθμιστικός οργανισμός, όπως ο Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) ή ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (EMA), δεν έχει εγκρίνει την ιβερμεκτίνη για αντικαρκινική χρήση, κάτι που αναφέρεται στο τέλος της ανάρτησης που εξετάζουμε. Αυτό που δεν αναφέρεται είναι πως οι μελέτες που επικαλείται ως “ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ”, αφορούν κύτταρα σε δοκιμαστικά τρυβλία και πειραματόζωα, ενώ δεν ξεκαθαρίζει πως το Νόμπελ Ιατρικής το 2015, απονεμήθηκε στους επιστήμονες για την αντιπαρασιτική δράση της ιβερμεκτίνης και όχι για τις αντικαρκινικές της ιδιότητες.
Υπάρχουν μερικές μικρές και πρώιμες κλινικές δοκιμές που διερευνούν τον πιθανό της ρόλο στην ογκολογία, αλλά είναι ακόμη σε πειραματικό στάδιο και δεν έχουν προσφέρει σαφή ή αξιοποιήσιμα αποτελέσματα. Μέχρι σήμερα, η ιβερμεκτίνη δεν έχει δείξει αποτελεσματικότητα κατά του καρκίνου σε ανθρώπους, και η χρήση της εκτός εγκεκριμένων πλαισίων μπορεί να εγκυμονεί κινδύνους ή να καθυστερήσει πιο αποτελεσματικές θεραπείες. Η παραπληροφόρηση σχετικά με τη χρήση της ιβερμεντίνης ως φάρμακο κατά του καρκίνου, είναι ιδιαιτέρως διαδεδομένη.
Πολλοί ειδικοί έχουν κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου για τους ισχυρισμούς που υποστηρίζουν πως η ιβερμεκτίνη βοηθά στον καρκίνο. Ο Skyler B. Johnson, MD, επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας του Ογκολογικού Ινστιτούτου Huntsman του Πανεπιστημίου της Γιούτα, έχει αναφέρει:
“Η πρόκληση είναι ότι οι δόσεις που χρησιμοποιούνται σε ποντίκια θα ήταν πιθανότατα τοξικές για να είναι αποτελεσματικές στους ανθρώπους. Δεν υπάρχουν προς το παρόν αποδείξεις σε ανθρώπους ή σε ασθενείς με πραγματικό καρκίνο ότι αυτά τα φάρμακα είναι αποτελεσματικά στη μείωση της ανάπτυξης του καρκίνου.”
Μια πρόσφατη αναφορά από το Ετήσιο Συνέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας Κλινικής Ογκολογίας (ASCO) του 2025, η οποία παρουσίασε μελέτη φάσης 1 και 2 της ιβερμεκτίνης σε συνδυασμό με ανοσοθεραπεία σε ασθενείς με μεταστατικό τριπλά αρνητικό (επιθετικό) καρκίνο του μαστού, δεν έδειξε πραγματικό όφελος. Από τους οκτώ ασθενείς που μπορούσαν να αξιολογηθούν, ένας παρουσίασε σταθερή νόσηση, έξι παρουσίασαν εξέλιξη της νόσου και ένας είχε μερική ανταπόκριση.
Μέχρι να προκύψουν ισχυρά δεδομένα από καλοσχεδιασμένες κλινικές δοκιμές με ασθενείς, η ιβερμεκτίνη δεν πρέπει να θεωρείται αποτελεσματική ή ασφαλής θεραπεία για τον καρκίνο. Δημόσιες δηλώσεις που παρουσιάζουν το αντίθετο, ιδίως όταν συνοδεύονται από υπερβολική ή φορτισμένη γλώσσα, ενισχύουν την παραπληροφόρηση και καλλιεργούν αβάσιμες ελπίδες.
Πηγές:
https://www.webmd.com/drugs/2/drug-1122/ivermectin-oral/details#sideeffects
https://www.galinos.gr/web/drugs/main/substances/ivermectin
https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/onchocerciasis
https://www.cdc.gov/strongyloides/about/index.html
https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/2015/press-release
https://www.nature.com/articles/s41392-021-00762-6
https://www.cancer.gov/publications/dictionaries/cancer-terms/def/mtor
https://my.clevelandclinic.org/health/articles/apoptosis
https://www.frontiersin.org/journals/pharmacology/articles/10.3389/fphar.2022.934746/full
https://jeccr.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13046-020-01724-6
https://www.anticancerfund.org/en/blog/separating-fact-fiction-repurposed-drugs-cancer-treatment
https://www.everydayhealth.com/cancer/can-ivermectin-cure-cancer-heres-what-the-science-says
https://apnews.com/article/fact-check-ivermectin-nih-cancer-cure-629592291079
https://acsjournals.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/cncy.22909