ΙΣΧΥΡΙΣΜΟΣ 1: Ο Μητσοτάκης στηρίζει την επιστροφή στην Ουκρανία όλων των εδαφών που κατέχει η Ρωσία, καθώς και την ένταξή της στο ΝΑΤΟ — μια θέση που πηγαίνει κόντρα στη στάση ακόμα και των Ηνωμένων Πολιτειών.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ 1: Στην κοινή τους δήλωση προς τον Τύπο, ο Κυριάκος Μητσοτάκης επανέλαβε ότι η Ελλάδα στέκεται στο πλευρό της Ουκρανίας, στη βάση της υπεράσπισης της κυριαρχίας, του διεθνούς δικαίου και του απαραβίαστου των συνόρων. Ανέφερε, μάλιστα, ότι η ελληνική στάση πηγάζει και από τη δική της ιστορία, δηλαδή την εισβολή και την κατοχή του βόρειου τμήματος της Κύπρου. Σε κανένα σημείο της δήλωσής του δεν κάνει άμεση αναφορά σε «επιστροφή των εδαφών στην Ουκρανία» ούτε στην ένταξή της στο ΝΑΤΟ. Στηρίζει, ωστόσο, την ευρωπαϊκή πορεία της Ουκρανίας. Τέλος, παρότι οι Ηνωμένες Πολιτείες υπό την προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ υπήρξαν ασαφείς σχετικά με τα ουκρανικά εδάφη που κατέχει η Ρωσία, ο Αμερικανός πρόεδρος έχει δηλώσει ότι η Ουκρανία μπορεί να ανακαταλάβει όλα τα χαμένα εδάφη της.
ΙΣΧΥΡΙΣΜΟΣ 2: Έχουν καταργήσει εντελώς το Δόγμα Ενιαίου Αμυντικού Χώρου (Δ.Ε.Α.Χ.) μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ 2: Παρόλο που το ΔΕΑΧ βρίσκεται πράγματι «σε αδράνεια» τα τελευταία χρόνια, η Ελλάδα και η Κύπρος εξακολουθούν να διατηρούν μια πολύ στενή στρατιωτική συνεργασία.
Στις 16 Νοεμβρίου 2025, ο Πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι έφτασε στην Ελλάδα για επίσημη επίσκεψη. Τον υποδέχθηκε ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης την ίδια ημέρα, κατά την οποία προχώρησαν σε κοινές δηλώσεις και στην υπογραφή ενεργειακής συμφωνίας.
Κατά τη δήλωσή του, ο Κυριάκος Μητσοτάκης επανέλαβε ότι η Ελλάδα στέκεται στο πλευρό της Ουκρανίας στο όνομα της υπεράσπισης της κυριαρχίας, του διεθνούς δικαίου και του απαραβίαστου των συνόρων, καταδικάζοντας παράλληλα την ένταση των ρωσικών επιθέσεων στην Ουκρανία. Τόνισε επίσης ότι υποστηρίζει την ευρωπαϊκή πορεία της Ουκρανίας.
Την επόμενη ημέρα, ένα βίντεο που δημοσιεύτηκε στο Facebook και στο TikTok υποστήριξε, μεταξύ άλλων, ότι ο Μητσοτάκης στηρίζει την επιστροφή στην Ουκρανία όλων των εδαφών που κατέχει η Ρωσία, καθώς και την ένταξή της στο ΝΑΤΟ, μια θέση που, σύμφωνα με το βίντεο, αντιβαίνει ακόμη και στη στάση των Ηνωμένων Πολιτειών.
Επιπλέον, η δημιουργός του βίντεο ισχυρίστηκε επίσης ότι ο Έλληνας Πρωθυπουργός δίνει μεγαλύτερη βαρύτητα στην κατάσταση στην Ουκρανία από ό,τι σε όσα συμβαίνουν στην Κύπρο, υποστηρίζοντας ως παράδειγμα ότι το Δόγμα Ενιαίου Αμυντικού Χώρου (Δ.Ε.Α.Χ.) μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου έχει δήθεν καταργηθεί πλήρως.
Ωστόσο, αυτοί οι ισχυρισμοί είναι παραπλανητικοί και αποσπασματικοί, καθώς στερούνται του απαραίτητου πλαισίου.
Τι είπε ο Κυριάκος Μητσοτάκης
Το κείμενο της δήλωσης του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι διαθέσιμο στην επίσημη ιστοσελίδα του Έλληνα Πρωθυπουργού (αρχειοθετημένη εδώ). Το πλήρες σύνολο των δηλώσεων, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων του Βολοντίμιρ Ζελένσκι, είναι επίσης διαθέσιμο σε βίντεο εδώ.
Εξετάζοντας το κείμενο της δήλωσης του Κυριάκου Μητσοτάκη, προκύπτει ότι σε κανένα σημείο δεν κάνει κάποια αναφορά ή άμεση δήλωση σχετικά με «επιστροφή των εδαφών που κατέχει η Ρωσία» στην Ουκρανία. Επιπλέον, δεν κάνει καμία αναφορά σε ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ.
Αντιθέτως, ο Έλληνας Πρωθυπουργός, στη δήλωσή του, καταδικάζει έντονα την εντατικοποίηση των ρωσικών επιθέσεων στην Ουκρανία, ιδίως κατά αμάχων, και επαναλαμβάνει ότι η Ελλάδα «στάθηκε από την πρώτη στιγμή στο πλευρό της Ουκρανίας, με βάση την υπεράσπιση της κυριαρχίας, του διεθνούς δικαίου και του απαραβίαστου των συνόρων». Παρότι υποστηρίζει ότι η εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας είναι απαραβίαστη, δεν λέει ρητά ότι αυτά τα εδάφη «πρέπει να επιστραφούν».
Επιπλέον, εξηγεί ότι η ελληνική στάση πηγάζει και από τη δική της ιστορία, δηλαδή την εισβολή και κατοχή του βόρειου τμήματος της Κύπρου.
Υποστηρίζει την άμεση παύση των εχθροπραξιών και μια «δίκαιη ειρήνη για την Ουκρανία», ενώ παράλληλα διαβεβαιώνει τον Ζελένσκι ότι η Ελλάδα αποτελεί σταθερό σύμμαχο της Ουκρανίας, εφαρμόζοντας όλες τις κυρώσεις κατά της Μόσχας.
Αυτό που υποστηρίζει ξεκάθαρα στη δήλωσή του είναι η ευρωπαϊκή ένταξη της Ουκρανίας. Το ΝΑΤΟ, για ακόμη μία φορά, δεν αναφέρεται πουθενά.
Ο Έλληνας Πρωθυπουργός συνεχίζει περιγράφοντας αναλυτικά τη μεγάλη ενεργειακή συνεργασία μεταξύ Ελλάδας και Ουκρανίας, αναφέροντας μεταξύ άλλων τον ρόλο της Αλεξανδρούπολης στη διέλευση φυσικού αερίου κ.ά. Ανακοινώνει ότι η Ελλάδα εξελίσσεται σε «πάροχο ενεργειακής ασφάλειας για την Ουκρανία» και αναφέρεται επίσης σε βιομηχανικά και τεχνολογικά έργα μεταξύ των δύο χωρών. Κλείνει με αναφορές στους ιστορικούς και πολιτιστικούς δεσμούς που ενώνουν Ελλάδα και Ουκρανία, αναφερόμενος ιδιαίτερα στην Οδησσό και στην ελληνική διασπορά.
Οι θέσεις του Έλληνα Πρωθυπουργού δεν διαφέρουν από εκείνες των υπόλοιπων Ευρωπαίων ηγετών, ειδικά σε ό,τι αφορά τη συνεπή υπεράσπιση της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας. Τον Μάρτιο του 2025, τα 26 από τα 27 κράτη-μέλη της ΕΕ είχαν εκ νέου υπογράψει κοινή δήλωση καταδικάζοντας τον πόλεμο που διεξάγει η Ρωσία κατά της Ουκρανίας και υποστηρίζοντας την εδαφική ακεραιότητά της. Μόνο η Ουγγαρία δεν υπέγραψε.
Σε ό,τι αφορά τις Ηνωμένες Πολιτείες, και ιδίως μετά την άνοδο του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία, η θέση τους ως προς τα ουκρανικά εδάφη που κατέχει η Ρωσία υπήρξε αμφίσημη. Τον Οκτώβριο, το Reuters είχε αναφέρει ότι ο Τραμπ ζήτησε από την Ουκρανία να κάνει «παραχωρήσεις» στη Ρωσία για να λήξει ο πόλεμος, κάτι που αφορούσε ορισμένα εδάφη. Απέναντι σε αυτή τη «σύσταση» του Τραμπ προς τον Ζελένσκι, η ΕΕ αντέδρασε έντονα, δηλώνοντας ότι τα κράτη-μέλη της πρέπει να υπερασπιστούν την αρχή της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας.
Ωστόσο, ο Ντόναλντ Τραμπ είχε δηλώσει νωρίτερα, τον Σεπτέμβριο, ότι η Ουκρανία μπορεί να ανακαταλάβει όλα τα χαμένα εδάφη της.
Αυτός ο αμφίσημος λόγος δεν επιτρέπει να εξαχθεί ένα σαφές συμπέρασμα ως προς τη στάση των Ηνωμένων Πολιτειών σχετικά με τα ουκρανικά εδάφη που κατέχει η Ρωσία.
Το ΔΕΑΧ βρίσκεται σε αδράνεια, αλλά δεν έχει «καταργηθεί πλήρως»
Στο βίντεο που κυκλοφορεί στο Facebook και στο TikTok, η δημιουργός υποστηρίζει ότι το Δόγμα Ενιαίου Αμυντικού Χώρου (Δ.Ε.Α.Χ.) —το στρατηγικό πλαίσιο που θεσπίστηκε τη δεκαετία του 1990 για τον συντονισμό της άμυνας Ελλάδας και Κύπρου— έχει «καταργηθεί».
Ωστόσο, ο ισχυρισμός αυτός είναι παραπλανητικός και παρουσιάζει ελλιπές πλαίσιο. Παρότι το δόγμα φαίνεται να έχει περάσει σε περίοδο «αδράνειας», δεν εντοπίσαμε καμία επίσημη ένδειξη (ούτε προεδρικό διάταγμα, ούτε υπουργική απόφαση, ούτε κοινή ανακοίνωση) που να επιβεβαιώνει την πλήρη και οριστική κατάργησή του. Το Δ.Ε.Α.Χ. θεσπίστηκε το 1993 και εφαρμόστηκε ενεργά έως τις αρχές της δεκαετίας του 2000.
Παρά ταύτα, η στρατιωτική συνεργασία Ελλάδας και Κύπρου παραμένει εξαιρετικά στενή, εξελιγμένη και συνεχής, στο πλαίσιο σύγχρονων μηχανισμών άμυνας. Για παράδειγμα, οι δύο χώρες πραγματοποιούν ετησίως κοινές ή πολυεθνικές ασκήσεις, όπως η IRIS-2024. Το 2025, η Αθήνα και η Λευκωσία ενίσχυσαν ακόμη περισσότερο τη συνεργασία τους μέσω του ευρωπαϊκού προγράμματος EU SAFE, συνεργαζόμενες στην ανάπτυξη συστημάτων drones, αμυντικών υποδομών και κοινής παραγωγής στρατιωτικού εξοπλισμού.
Με άλλα λόγια, παρότι το ΔΕΑΧ βρίσκεται σήμερα «σε αδράνεια», η στρατιωτική συνεργασία Ελλάδας και Κύπρου όχι μόνο δεν έχει διακοπεί, αλλά έχει προσαρμοστεί και ενισχυθεί, ανταποκρινόμενη στις σύγχρονες ανάγκες και προκλήσεις ασφάλειας.
Συμπέρασμα
Οι ισχυρισμοί που κυκλοφορούν στα κοινωνικά δίκτυα δεν ευσταθούν. Πρώτον, στη δήλωσή του με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν αναφέρθηκε σε «επιστροφή εδαφών» ούτε σε ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ· περιορίστηκε στη σαφή στήριξη της ελληνικής κυβέρνησης στην κυριαρχία, το διεθνές δίκαιο και την ευρωπαϊκή πορεία της Ουκρανίας. Δεύτερον, παρότι το Δόγμα Ενιαίου Αμυντικού Χώρου βρίσκεται τα τελευταία χρόνια σε αδράνεια, η στρατιωτική συνεργασία Ελλάδας και Κύπρου παραμένει στενή και ενεργή μέσα από σύγχρονους μηχανισμούς και κοινές δράσεις άμυνας.